روابط دختر و پسر؛ بايسته ها و آسيب ها
مسأله ارتباط دختر و پسر (صحبت کردن، دوستي‌هاي خياباني، رابطه تلفني و اينترنتي و…) از زواياي مختلفي قابل ارزيابي است که در آغاز اين بحث، به دو نکته مهم آن اشاره مي‌کنيم:
نکته اول: ايام جواني دوره شور احساسات، شوق جنسي و نشاط جسمي است. با بيدار شدن قواي مختلف جسمي، توجه به مسائل عاطفي و جذابيت‌هاي ظاهري جنس مخالف زيادتر مي‌شود. اين بلوغ طبيعي، در پيدايش دوستي‌ها و روابط دختر و پسر تأثير به سزايي دارد.
نکته دوم: انسان موفق کسي است که اهداف مشخص در زندگي داشته باشد و براي رسيدن به آن برنامه‌ريزي نمايد و راه مناسب را انتخاب کند. يک جوان نيز، بايد سعي کند راهي را انتخاب نمايد که او را به يک زندگي ايده آل و سرشار از آرامش، کمال و شادي برساند.
انسان داراي نيازمندي‌هاي روحي و جسمي بسياري است و براي رسيدن به تکامل و آرامش بايد به هر دو بعد مادي و معنوي خود بپردازد؛ از طرفي دين اسلام داراي مجموعه قوانين کامل و جامعي است که به همه نيازمندي‌هاي انسان توجه نموده و در تعاليم خود، مصالح عمومي و سعادت دنيا و آخرت را مدّ نظر قرار داده است.
بر اين اساس، اسلام براي پاسداري از حريم پاک و جلوگيري از انحرافات، رعايت ضوابطي را در روابط دختر و پسر ضروري دانسته و آزادي مطلق و بدون حساب و دوستي‌ها و عشق‌بازي‌هاي مصطلح امروزي را ناپسند و مردود شمرده است. اسلام صحبت کردن زن و مرد را در مواردي ضروري و در جريان رسيدگي به کارهاي روزمره زندگي حرام ندانسته است؛ اما براي پيش‌گيري از پيامدهاي سوء احتمالي، آنان را از اين گونه روابط بر حذر داشته است.
خداوند در قرآن کريم مي‌فرمايد:
«به مؤمنان بگو چشم‌هاي خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گيرند و عفاف خويش را حفظ کنند! اين براي آنان پاکيزه‌تر است. خداوند از آن‌چه انجام مي‌دهند آگاه است؛ و به زنان با ايمان بگو چشم‌هاي خود را (از نگاه هوس آلود) فروگيرند و دامان خويش را حفظ کنند و زينت خود را، جز آن مقدار که نمايان است، آشکار نکنند».
در اين آيه به صراحت دستور داده شده است که زن و مرد نامحرم به يکديگر نگاه نکنند و از نگاه‌هاي هوس‌آلود پرهيز کنند. به راستي، اگر به اين آيه مبارک عمل شود و دختر و پسر نامحرم از ابتدا به يکديگر توجه ننمايند و به هم نگاه نکنند، آيا دوستي‌ها و عشق‌هاي خياباني به وجود مي‌آيد؟
به راستي، آيا روابط ميان دختران و پسران جوان، با آن ميل و کشش جنسي که طبيعت سنّ جواني است، از نگاه‌هاي آلوده و صحبت‌هاي هوس انگيز خالي و مبرّاست؟ آيا با در نظر گرفتن اين کلام صريح الهي مي‌توان حکم جواز اين گونه روابط را صادر کرد؟
شايد عده‌اي مدّعي باشند که ارتباطي مورد نظر ماست که از اين مسائل به دور باشد! در پاسخ اينان بايد گفت: اولاً تجربه و اعترافات زياد مبتلايان، خلاف اين را ثابت کرده و ثانياً اصرار و تأکيدهاي فراواني که امروزه بر اين روابط مي‌شود، شاهدي است بر اين که انگيزه ديگري، هر چند غير‌مستقيم و مخفي، در اين کار موجود است؛ لذا ممکن است روابطي ايجاد شود که در ابتدا به ظاهر عاري از اين گونه مسائل باشد، اما از آن‌جا که سن جواني اوج کشش جنسي و عاطفي است، به تدريج و بر طبق طبيعت بشري، اين روابط، آلوده به نگاه‌ها، صحبت‌ها و رفتاري‌هاي هوس آلود مي‌شود. علامه مجلسي در ضمن حديثي نقل مي‌کند:
«کسي که به حرام دستش را به دست زني برساند، چون به صحراي محشر در آيد، دستش بسته باشد؛ و کسي که با زنان نامحرم، خوش طبعي، شوخي و مزاح کند، خداوند در عوض هر کلمه، هزار سال او را در محشر حبس مي‌کند؛ و اگر زني راضي شود که مردي به حرام او را در آغوش بگيرد، ببوسد يا به حرام با او ملاقات نمايد و يا با او خوش طبعي و شوخي کند، بر آن نيز گناهي همانند آن مرد است.»
حال، قضاوت بر عهده خواننده محترم است که تشخيص دهد «آيا دوستي‌هاي تلفني، رفت و آمدها و روابط ميان دختر و پسر مشمول اين آيات و روايات مي‌شود يا خير؟» آيا باز هم مي‌توان ادعا کرد که اين روابط بدون اشکال است؟
روابط دختر و پسر براي ازدواج
نکته ديگر اين است که بعضي افراد اين روابط را بدين صورت توجيه مي‌کنند که «براي ازدواج، شناخت کامل لازم است و شناخت، بدون ارتباط ممکن نيست»!
در پاسخ بايد گفت: بدون ترديد، دختر و پسر بايد با ديدي باز و با شناختي کامل از استعدادها و خصوصيات شخصي، شخصيتي اخلاقي و فرهنگ يکديگر، زندگي مشترک را شروع کنند، تا در فراز و نشيب‌هاي زندگي هم راز و هم دل يکديگر باشند؛ امّا شناختي کامل و دقيق است که با عقل و خرد و ارزيابي صحيح طرفين به دست آمده باشد؛ بنابراين بايد سعي کنيم از پيش داوري و قضاوت درباره ديگران بپرهيزيم؛ زيرا وقتي به کسي علاقه وافري داشته باشيم ضعف‌هاي او را نمي‌بينيم و اگر از ابتدا نگرش منفي درباره فردي داشته باشيم، خوبي‌هايش را در نظر نمي‌گيريم. بسيار روشن است که با دوستي‌ها و روابط خياباني و تلفني دختر و پسر که زيبايي‌ها و جذابيت‌هاي ظاهري در آن‌ها نقش زيادي دارد و در دنياي احساسات و عواطف غوطه مي‌خورند، شناخت کامل از خصوصيات اخلاقي و سليقه‌هاي فردي حاصل نمي‌شود.
البته، بعد از مطالعه، تحقيق و دقت‌هاي لازم، اگر شرايط مثبت بود و دختر و پسر واقعاً قصد ازدواج با يکديگر را داشتند، مي‌توانند براي اطمينان بيش‌تر و ايجاد هماهنگي و آمادگي براي آغاز زندگي، با نامزدي رسمي و شرعي (به صورت عقد موقت) به خواست خويش برسند.
پرهيزها و توصيه‌هاي لازم
1. بايد به اين نکته توجه کنيم که روابط آزاد دختر و پسر، نه تنها طرفين را به شناخت مورد نياز نمي‌رساند، بلکه چه بسا سبب بدنامي و محروميت از ازدواج مناسب و در خور شأن آنان مي‌شود.
2. همچنين، غوطه‌ور شدن در اين نوع روابط، جواناني را که بايد در بهترين مقطع از سن خود، به دنبال آموختن علم و کسب تجربه براي آينده خويش باشند، در اضطراب و هيجانات بي‌اساس نگه مي‌دارد و با ايجاد فشارهاي روحي و تشويش‌هاي دروني، آرامش را از آنان سلب مي‌کند؛ هيچ گاه اين جوانان طعم شيرين آرامش، شادي و رضايت را در زندگي خانوادگي نخواهند چشيد و هميشه چشم طمع به ديگران خواهند داشت؛ و اين دردي است خانمان سوز که درماني ندارد! اگر نگاهي به کشورهاي غربي و غرب‌زده که در اين زمينه آزادي کامل دارند، بيندازيم، چيزي جز مفاسد گوناگون و معضلات مختلف اجتماعي نمي‌يابيم.
3. علاوه بر اين‌ها، دوستي‌ها و ازدواج‌هايي که بر اين پايه چيده شده‌اند، بسيار متزلزلند؛ هفته نامه‌ها و مجلات خانوادگي مملو از غم‌نامه‌هايي است که دخترها و پسرها درباره دوستي‌ها و ازدواج‌هاي ناکام خود مي‌نويسند! بسياري از آنان وقتي شور و اشتياق اوليه‌شان براي زندگي فرو مي‌نشيند و با واقعيت‌هاي زندگي بيش‌تر و بهتر روبه‌رو مي‌شوند، با يکديگر احساس نوعي بيگانگي و غرابت مي‌کنند و با عدم تفاهم در زندگي مشترک مواجه مي‌شوند. کم نيستند زوج‌هايي که به خاطر اين نوع ازدواج‌ها از هم جدا مي‌شوند. واضح است که خود طلاق هم معضلي بزرگ است، هم براي اجتماع و هم براي آن خانواده از هم پاشيده.
4. از نظر روان‌شناختي، ذهن در استرس‌ها و تنيدگي‌ها تمايل دارد به گذشته خوش خود برگردد. از آن جا که در اين دوستي‌ها، خوشي‌هاي موقتي وجود دارد، پس از ازدواج افراد هنگامي که با اختلاف و ناسازگاري روبه‌رو مي‌شوند، به جاي حل مشکل، به ياد گذشته خود با افراد متفاوت مي‌افتند و سپس تنفر از يکديگر پديد مي‌آيد.
5. تعاليم حيات بخش اسلام، راه درست و متعادل را به انسان نشان داده، و براي پيش‌گيري از روابط نامشروع دختر و پسر، اصول و ضوابط اخلاقي و در دوره جواني، ازدواج را توصيه نموده است.
6. طبق نظر مشاوران امور خانواده، پس از ازدواج حاصل از اين دوستي‌ها، خوره بدبيني به زندگي مي‌افتد و مرد به زن و زن به مرد بدبين مي‌شوند. با اين نگرش که از کجا معلوم او که خارج از عرف و شرع با من دوست شد، با ديگري دوست نشود.
7. در پايان، توصيه مي‌شود جوانان عزيز، عفت و پاکدامني پيشه کنند و دامان خود را به اين‌گونه روابط آلوده نسازند و گام‌هاي اساسي براي پيشرفت و تعالي خود بردارند.
